Dijital fotoğrafla uğraşıyorsanız ister profesyonel ister amatör fotoğrafçı olun bir süre sonra fotoğraflarınızın kapladığı yer başınıza dert olacaktır. Bir zaman sonra kendinize sorduğunuz bir soru var “acaba fotoğraflarımı nasıl arşivlemem ve yedeklemem gerekir?”

Masaüstü bilgisayar ya da  notebook kullanıyorsanız bilgisayarınızdaki disk kapasitesi yetersiz gelecektir. Genelde ilk yapılan iş yeni bir harici disk satın almaktır. Acaba bu doğru bir çözüm mü?

Baştan kuralları belirlerseniz ve doğru kararlar alıp uygulamaya koyarsanız sonradan problem yaşama şansını azaltırsınız. Problem yaşama durumunda da rahatlıkla çözümünüzü uygularsınız. Bu yüzden sisteminizi baştan doğru yapılandırmanız gerekir. Doğru yapılandırmak için de tabi ki bilgi sahibi olmalısınız.

Sisteminizi yapılandırabilmeniz için temelde bütçe ile sınırlandırılırsınız. Ne kadar çok para harcarsanız o kadar büyük ve güvenli bir alana sahip olabilirsiniz. Şimdi özellikle fotoğrafçılar için bir kaç çeşit depolama ve yedekleme seçeneğini ele alalım.

Dahili disk kapasitesini artırmak

Temelde piyasada iki çeşit disk bulunur. Bunlardan biri HDD yani klasik sabit disk. İkincisi ise SSD yani katı hal diski. SDD olan diskler çok yüksek performanslı çalışırlar ve bilgisayarınızın hızlı çalışmasına büyük katkıları vardır. Buna karşılık yüksek fiyatlıdır. Örneğin 1 TB HDD satın alırken 250 ₺ harcarız; fakat 1 TB SSD satın alırken en az 1500 ₺ gözden çıkartmamız gerekir.

Masaüstü veya dizüstü bilgisayarınızda bulunan diskin kapasitesini artırmak. Genel itibari ile 1TB ve 2TB olan disk kapasitesini artırarak ekstra yer kazanabilirsiniz. Bu çözüm en az masrafla işin içinden çıkmanızı sağlar. Fakat bu çözüm kısa vadelidir ve yedekleme sorununu çözmez. Diskinizi 2 TB hale getirmek için harcayacağınız para yaklaşık 400 ₺ civarında olacaktır. 3 TB hale getirecekseniz de yaklaşık 500 ₺ harcamanız gerekecek. Aynı şekilde 4 TB yapmanız durumunda 750 ₺ harcamayı göze almalısınız. Tabi disk değiştirme işlemini kendiniz yapmayacaksanız. Bu iş için bir de yaklaşık 100 ₺ servis parası ödeyeceğinizi unutmayın.

Yukarıdaki gibi bir çözüm düşündüyseniz yedekleme için de en az disk kapasiteniz kadar bir de harici disk edinmenizde fayda var.

Harici disk satın almak

Harici disk satın almak da en kolay ve hesaplı çözümlerden biri. Bilgisayarınızdaki dahili kapasite yetmediği için tüm fotoğraf arşivinizi harici bir diskte saklayabilirsiniz. Örneğin 2 TB kapasiteli bir harici disk minimum 400 ₺ tutacaktır. Satın alırken mutlaka USB 3.0 olmasına dikkat edin. Boyut olarak eğer taşımayı düşünmüyorsanız 3.5”; ama arada sırada taşımak durumunda iseniz 2.5” boyutunda almanız iyi olur. Tüm bahsettiğimiz bu tip diskler çarpma, düşürme, sallantı vb. durumlara karşı çok hassastır. Dolayısı ile böyle bir durumda tüm arşivinizi kaybetme riski taşırsınız. Bu yüzden yedekleme önemlidir. Yani kapasiteyi artırmak için böyle bir disk alacaksanız birini sadece yedekleme amaçlı kullanacak şekilde iki adet almanızda fayda var.

Diğer veri depolama seçenekleri

Bu ürünler hem network bağlantılı (NAS) hem de bağlantısız şekilde olabilirler. Yedekleme işini kendi içlerinde çözdüklerinden genellikle en iyi çözüm bu ürünlerle sağlanır. Fakat aynı zamanda pahalı bir çözüm sunarlar. Hangi ürünü seçeceğinize iyi karar vermeniz gerekir. Örneğin tek başına çalışıyor ve genelde tek bir ortamda bulunuyorsanız bir NAS çözümüne ihtiyacınız olmayabilir. Bu yüzden gereksiz para harcamanıza da gerek yoktur.

Çoklu veri depolama seçenekleri ürünleri satın alırken ve özellikle ethernet, wifi gibi network bağlantısına ihtiyacınız varsa klasik markalardan uzak durun. Western Digital, Seagate vb. ürünler hız konusunda sizi hayal kırıklığına uğratırlar. Bu tip ürünler için daha profesyonel çözümler sunan Drobo, Synology veya  Qnap gibi markaların başarılı ürünlerini tercih etmenizde fayda var.

Biraz pahalı olmasına rağmen benim de çok beğendiğim bir sistemi örnek vermek istiyorum. Bu sistemler masaüstü çoklu depolama ürünleri. Drobo markasının sunduğu bu çözümler ham MacOSX hem de Windows kullananlar için ideal arşivleme ve yedekleme çözümleri. Bunlardan birisi Drobo 5C veya 5D.

Drobo 5C (USB3.0) veya Drobo 5D (Thunderbolt) içerisine 5 adet sabit disk takabiliyorsunuz. Eski veya yeni, SATA veya SSD, kapasiteleri aynı ya da birbirinden farklı hiç farketmiyor. Üstelik bu işlemi cihaz açıkken yapabiliyorsunuz ve herhangi bir özel işlem yapmanıza gerek kalmıyor. Sistem kendi içerisinde belli bir alanı yedekleme için ayırıyor ve gerisini size tek parça halinde kullanmanız için bırakıyor. Ani elektrik kesilmelerine karşı içerisinde bir de pil barındırıyor.

Arşivlemek ve Yedeklemek

Arşivlemek ve yedeklemek birbirlerinden farklı kavramlar. Fotoğraf için konuşursak arşivlemek terimi ile tüm fotoğrafları belirli bir düzen içerisinde saklamak, dilediğim zaman hızlı ve verimli bir biçimde istediğim fotoğrafa ulaşabilmeyi kastediyorum. Yedeklemek ise tüm bu arşivin birebir güncel bir kopyasını tamamen bağımsız, ayr bir ortamda daha saklanmasından bahsediyorum. Dolayısıyla herhangi bir nedenle arşivimizin başına bir iş geldiğinde yedekleri devreye sokarak kadığımız yerden işimize devam edebiliriz.

Ben nasıl arşivliyorum ve yedekliyorum?

Herkesin kendine ait bir yöntemi olabilir ben sadece bu işe yeni başlayan veya bu konuda ilhama ihtiyacı olanlar için kullandığım yöntemi adım adım yazacağım. Genellikle seyahat ediyorum ve fotoğraflarım gittiğim yerdeki farklı görüntülerden oluşuyor. Seyahat dönüşünde bilgisayarımın başına oturduğumda yaptıklarım:

  • Bilgisayarımda çektiğim fotoğrafları kopyalayabileceğim yeterince alanım mevcut. Tüm ham yani işlenmemiş fotoğraflar RAW isimli bir klasörde duruyor. Bu yüzden ilk olarak RAW klasörünün içerisine yeni bir klasör daha açıyorum. Klasörün adını geziye çıktığım ilk günün tarihi olarak veriyorum. Bunun için yyyyaagg şablonunu kullanıyorum. Örneğin bu yıl Mart ayının 10’unda bir seyahate çıkmıştım, dönüşte 20170310 şeklinde bir klasör oluşturdum.
  • Tüm kartlarımın içindeki fotoğrafları 20170310 klasörünün içerisine kopyalıyorum. Dosya isimlerini değiştirmiyorum; fakat siz prosedürünüze bunu da ekleyebilirsiniz, bence gereksiz.
  • Özellikle belirteyim, kopyalarını aldığım hafıza kartlarını bir süre silmiyorum. Devamında 20170310 klasörünü Lightroom kitaplığına ekliyorum. Temel bir kaç keyword (etiket) kullanarak hızlıca fotoğraflara bakıyorum ve özellikle seri çekimler varsa onların içerisinden silebildiklerim kadarını siliyorum.
  • Sonra yedeklemek amacıyla kullandığım harici diskimi kullanarak 20170310 klasörünün bir kopyasını bu diske kaydediyorum. Bu diski hiç ihtiyacım olmayacağını umarak kaldırıyorum.
  • Herşey yolunda gitmiş ise hafıza kartlarımı formatlıyorum ve bir sonraki çekim için hazır hale getiriyorum.

Ben arşivlemek amacıyla Adobe Lightroom kullanıyorum. Tüm fotoğraflarıma bu programın arayüzünden erişiyorum. Bu program tüm fotoğraf için bir veri tabanı tutuyor ve daha önce yaptığınız değişiklikleri ve girdiğiniz etiketleri vs. o veritabanında saklıyor. Bu verilerin de bir yedeğinin olmasında büyük fayda var.

Uzun yıllardır Macbook Pro kullanıyorum. Mac OSX sisteminde dahili olarak bulunan Time Machine programı yedeklerinizi otomatik olarak alıyor, ayrıca ilgilenmenize gerek kalmıyor. Windows kullanıyorsanız Lightroom klasörünün de yedeğini almanız iyi olur.