Sokak Fotoğrafçılığı için ekipman seçimi

Her fotoğrafçılık türünün ekipman seçim kriterleri birbirinden farklıdır. Eğer genel olarak her şeyi çekmek değil de; özel olarak sokak fotoğrafçılığı yapmak istiyorsanız, bu yazı sizin için. Diğer türler gibi sokak fotoğrafçılığı yaparken de ekipman seçmek kendine has bir önem taşır. Sokak fotoğrafı çekerken taşıması kolay, hafif, dikkat çekmeyen, hızlı hareket etmemize izin veren tarzda ekipmana ihtiyaç duyarız.

Benim kişisel düşünceme göre Sokak fotoğrafçılığı için Full Frame ya da tam kare sensöre sahip gövdeler yerine krop faktörlü bir sensöre sahip ekipman tercih etmek daha avantajlıdır. Sokak fotoğrafçılığı için genellikle büyük alan derinliklerine ihtiyaç duyuyoruz. Büyük alan derinliği elde etmek küçük sensörlü gövdelerde çok daha kolaydır. Bu yüzden 1,5x ya da 2x çarpan (krop) faktörlü sensöre sahip gövdeler kullanmak bizim için daha avantajlı olur. Hatta kompakt gövdeler bile seçim için rahatlıkla tercih edilebilirler.

Örnekle açıklamak gerekirse elimizde tam kare bir sensöre sahip gövde olduğunu düşünüyorum, 35 mm objektif ile diyafram değerini 8 yaparak 2m uzaklığa netleyelim. Bu durumda elde edeceğimiz alan derinliği 1,8m civarında olacaktır. Fakat 2x çarpan Faktörlü sensöre sahip bir gövde ile aynı çekim yaptığınızda elde ettiğimiz alan derinliği 7,5m den daha fazla olacaktır. Bu alan derinliğini full frame (tam kare) sensöre sahip bir ekipmanla elde etmeye kalktığımızda f/16 yapmamız gerekecektir.

Daha başka bir ifadeyle; büyük alan derinliği elde etmek için tam kare sensöre sahip gövdelerde diyaframı oldukça kısmak gerekir. Bu da ortamdaki ışıktan yeterince yararlanamamıza yol açar. Fakat çarpan faktörlü sensöre sahip gövdelerde aynı alan derinliğini elde etmek için diyaframı çok fazla kısmaya gerek yoktur.

Çarpan faktörlü sensöre sahip gövdelerin başka bir avantajı da gövde boyutlarının küçük olması ve kullanılan objektiflerin de diğer gövdelere göre daha küçük olmasıdır. Boyutları küçültebilmenin ek bir yolu da aynasız gövdelere ilgi göstermektir. Dolayısı ile hem aynasız bir gövde; hem de krop faktörlü bir gövde bize tam istediğimizi verecektir.

Ekipman seçimi için dikkate alınabilecek bir çok kriter vardır. Bu kriterlerin önem sırası hem kişiden kişiye; hem de fotoğraf çekim tarzı nedeniyle değişim gösterebilir. Bu kriterler benim bakış açımdan aşağıdaki şekilde listelenebilir;

• Kullanım kolaylığı
• Ekipman boyutu ve ağırlığı
• Ekipman fiyatı
• Ekipman tasarımı ve estetiği
• Fotoğraf çıktı kalitesi

Günümüzde piyasada bulunan ve son üç dört yıldır piyasaya çıkmış ekipmanların neredeyse tamamı belli bir seviyenin üzerinde fotoğraf çıktı kalitesi sunmaktadır. Bizim konumuz için de bu çıktı kalitesi fazlasıyla yeterlidir. Bu yüzden “Fotoğraf çıktı kalitesi” seçeneğini göz ardı edebiliriz. Dikkat ederseniz megapiksel konusuna hiç girmiyorum bile. Çünkü aynı şekilde 10-12 megapiksel bizim için fazlasıyla yeterlidir. Bu konularla fazlaca ilgilenenler olabilir. Onları teknik incelemelerle baş başa bırakıyorum. Bizim konumuz pratik kullanım, hızlı hareket edebilmek, görünmez olmak ve fotoğraf çekerken mutlu olmak.

Bu yazı yeni ekipman alacaklara uygun olarak yazıldığından bazı çok eski ürünleri fotoğraf kalitesi ve hız konusunda yeterli olmadıklarından liste dışı bırakıyorum.

Gövde seçimine geçmeden önce biraz da objektiflerden bahsedelim.

Sokak fotoğrafçılığında fark etme ve ona uygun hareket etme, anı yakalama ve hız önemli kavramlardır. Her ne kadar bu bir disiplin ve tecrübe istese de bu işle uğraşan kişiler eninde sonunda bu kavramlara aşina olurlar. Hız için ilk etapta zum objektiflerden kurtularak sabit odak uzaklığa sahip, prime objektif olarak sınıflandırılan lenslerin kullanımına geçiş yapmak gerekir. Bulunduğunuz lokasyona; ya da bakış açınıza göre; ya da tamamen keyfinize göre bir odak uzaklığı seçebilirsiniz.

Genellikle kullanılan odak uzaklıkları 50mm, 35mm, 28mm, 24mm, 21mm şeklindedir. En çok kullanılanlar ise 35mm ve 28mm dir. Bu tip objektifler hem daha hızlı, daha ufak ve daha hafiftir. Bu tip bir objektifle belli bir süre çekim yapan kişiler vizörden ya da ekrana bakmadan kadraja girebilecek alanı çoğunlukla tahmin edebilir duruma gelirler. Bu ise hız konusunda istenen bir şeydir ve fark edilebilir düzeyde bir pozitif etki yaratır.

Yukarıda yazdıklarıma örnek olabilecek Sony, Fujifilm, Olympus, Panasonic, Canon markalarının bir çok ürünü bulunuyor. Bunlardan son üç dört sene içinde çıkmış olanlardan biri rahatlıkla seçilebilir.

Kişisel görüşüme göre rangefinder tarzı tasarımlar DSLR tarzı tasarımlardan daha estetik görünüyor. Bu yüzden seçimlerim o yönde olacak. Ama bu tamamen kişisel bir seçim. Aralarındaki fark nedir derseniz rangefinder tarzı aynasız gövdelerde vizör gövdenin arkasında sol tarafta konumlandırılmıştır. Böylelikle sağ gözümüzle vizörden bakarken – eğer gerekirse – diğer gözümüzle dışarıdaki olası kadraja dahil olacak figürleri izleriz. DSLR tarzı tasarımlarda ise arka kısımdaki vizör gövdenin üst ortasında, bir çıkıntı şeklinde konumlandırılmıştır. Fotoğraf çekerken burnunuzun yamulması dışında bir faydası yok. Kaldı ki eskiden burada ayna olduğundan bu tasarım mecburi kullanılıyordu; ama artık saece alışkanlıktan başka bir şey değil. Ben rangefinder tasarımları daha verimli ve daha estetik buluyorum.

Örnek olarak bir kaç tane seçmem gerekirse; Fujifilm X-E3, Panasonic GX9, Olympus PEN-F, Sony A6600, Canon M6 MII gibi. Eğer bu tür bir gövde almak isterseniz, istediğiniz objektifin olup olmadığını mutlaka kontrol edin. Canon bu tip ürünlerinde henüz yeterince objektif desteği sunmuyor.

Bunun dışında ileri düzey bazı kompakt fotoğraf makineleri de sokak fotoğrafçılığı için oldukça ideal kullanıma sahiptirler. Örneğin: Fujifilm X100F veya Ricoh GR III gibi. Eğer sokak fotoğrafçılığının yanında diğer fotoğrafçılık türleriyle de ilgileniyorsanız. Bu ürünleri inceleyin: Sony RX100, Panasonic LX100 mII (Leica D-Lux 7 ile aynı), Canon G5x, Canon G7x, Leica C-Lux.

Sokak Fotoğrafçılığı için ekipman seçimi yaparken bilmeniz gereken en önemli konular özetle:

• Büyüklük dikkat çeker ve ortam doğallığını bozar, mümkün mertebe küçük olsun; ama tabii kullanımınıza da engel olmayacak kadar.
• Ağırlık sizi yorar ve keyif almanızı engeller.
• Zum sizi yavaşlatır, zamanla prime objektiflere geçiş yapın.

Yukarıdaki de benim kullandığım ekipman, belki merak eden olur diye ekledim. Genellikle kullandığım ekipman Ricoh GR III ve Olympus PEN-F. Objektif olarak da Panasonic 14mm objektif ve Olympus 17mm.

Her ne kadar yeni nesil cep telefonları çekim konforu ve hızlı hareket etme olanağı konusunda sınıfta kalsalar da; aslında sokak fotoğrafçılığı için çok iyi birer ekipmandırlar, bunu göz ardı etmemekte fayda var. Her an yanınızda olan bu ürünler bazen en uygun ekipman olabilirler. Her ne kadar özel olarak belirtmesem de devamlı yanında olduğundan dolayı sokakta fotoğraf çekerken bazen iPhone kullanıyorum.